Verder lezen
Hieronder een aantal verdiepende zen-documenten

De koe bij de rivier
De plaatjes van de os is een oude zenlegende en geeft een impressie van het zenpad. De vele versies hebben zo hun eigen accenten. Een minder bekende versie van de plaatjes van de os is die van P ’ u Ming uit de veertiende eeuw. Geïnspireerd op de plaatjes van de os volgens P ’ u Ming, schreef Jan Mukan Klungers De koe bij de rivier, geïllustreerd met foto’s van het IJssellandschap en de daar wonende Schotse Hooglanders.
De koe staat voor de geest. Mijn kleine, onrustige geest die geleidelijk aan gaat samenvallen met de grote geest die alles omvat.

Platformsutra
Leven, onderricht en transmissie van de zesde patriarch Hui- neng.
In de vroege middeleeuwen kwam in China chan tot ontwikkeling. Een boeddhistische stroming die later in Japan met ‘zen’ werd aangeduid. Het Platformsutra is een basistekst uit het prille begin van zen.
Vertaling: Jan Mukan Klungers

Tsuki De Maan - Dogen
Dogen (1200-1253) was een Japanse zen-leraar en oprichter van de soto-stroming. Hij staat bekend om de vele werken die hij heeft geschreven en die voor een groot deel zijn gebundeld in zijn beroemde Shobogenzo.
In de tekst Tsuki ( De Maan) laat Dogen ons zien dat ons idee over de maan iets fundamenteel anders is dan de concrete maan zelf. De dubbele bodem in de tekst is dat de maan, met name de volle maan, in de boeddhistische traditie ook staat voor verlichting. En ook ons idee van verlichting is iets heel anders dan de concrete, verlichte werkelijkheid.
Vertaling en foto’s Jan Mukan Klungers

Zenki - Dogen
Over volledig functioneren
De Zenki van Dogen is één van Jan Mukan Klungers meest geliefde teksten.
Een tekst over de vergankelijkheid en de wijze waarop alles daardoor in alles doordringt. Zoals eigenlijk alle teksten van Dogen is deze tekst moeilijk te doorgronden. Jan maakte deze vertaling door verschillende Engelse vertalingen van de oorspronkelijke tekst met elkaar te vergelijken. Met zijn foto's probeert hij de vergankelijkheid, de kwetsbaarheid en de wederzijdse doordringing daarvan te verbeelden.

Meewandelen met de bomen
Jan Mukan Klungers combineerde in deze uitgave zijn foto's met tekstfragmenten uit de
de Sutra van bergen en water van Dogen.

Wildernispoëzie
uit de zencultuur van China
Deze bundel poëzie is een tamelijk willekeurige verzameling van gedichten uit de tijd dat zen zich ontwikkelde in China, met name uit de T’ang periode.
Ze zijn door Jan Mukan Klungers vertaald uit het Engels. De Engelse versies zijn alle rechtstreeks uit het middeleeuwse Chinees vertaald.

Het mysterie in het duister
Teksten en foto's Jan Mukan Klungers

Nog veel meer lezen
Er is veel mooie en relevante literatuur over zen en zenbeoefening verschenen. Kijk voor een kleine selectie van waardevolle suggesties bijvoorbeeld eens op de website van Zen Amsterdam.